Τα μυστικά της σωστής λίπανσης

Η λίπανση έχει σαν κύριο σκοπό τη διατήρηση της γονιμότητας του εδάφους και την προσφορά των θρεπτικών στοιχείων στα φυτά, που τα χρειάζονται προκειμένου να αναπτύσσονται και να διατηρούνται εύρωστα και υγιή. Για να γίνει αυτό το λίπασμα είναι απαραίτητο όπως και το χώμα, ο ήλιος και το νερό.

Τα λιπάσματα περιέχουν σε διάφορες αναλογίες τα τρία απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για τα φυτά, δηλαδή άζωτο (N), φώσφορο (P) και κάλιο (K). Επίσης μπορεί να περιέχουν και ιχνοστοιχεία, όπως είναι ο σίδηρος (Fe), το βόριο (B), το ασβέστιο (Ca), ο ψευδάργυρος (Zn), το μαγνήσιο (Mg) κ.α. Ο όρος ιχνοστοιχεία σημαίνει ότι τα φυτά τα χρειάζονται σε πολύ μικρές ποσότητες (ίχνη δηλαδή) και όχι ότι δεν είναι απαραίτητα.

Προβλήματα τοξικότητας-τροφοπενίας

Όλα τα στοιχεία είναι αναγκαία στη θρέψη των φυτών του κήπου και χρειάζονται, άλλα σε μεγάλες ποσότητες και άλλα σε μικρότερες. Όταν οι ποσότητες αυτές προσλαμβάνονται από τα φυτά κυρίως από το έδαφος πρέπει να αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες συγκεντρώσεις αλλιώς δημιουργούν προβλήματα τοξικότητας (όταν είναι μεγάλες) ή τροφοπενίας (όταν είναι μικρές).

Πρέπει να τονιστεί ότι η ανεπάρκεια ή έλλειψη ενός στοιχείου σε κάποιο φυτό του κήπου δε σημαίνει υποχρεωτικά και έλλειψή του από το έδαφος. Είναι πιθανόν να υπάρχει επάρκεια τον ενώσεων αυτού του στοιχείου στο έδαφος, αλλά μπορεί κάποιοι παράγοντες όπως το προβληματικό pH να εμποδίζουν την αξιοποίησή του από το φυτό.

Τα συμπτώματα των τροφικών διαταραχών μπορούν να εμφανιστούν σε όλα τα μέρη των φυτών. Όμως, πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη ένταση εκδηλώνονται στη φυλλική τους επιφάνεια.
Στην περίπτωση των τοξικοτήτων το ριζικό σύστημα υφίσταται εκτεταμένες φθορές. Συνέπεια αυτού του προβλήματος είναι τα φύλλα συνήθως να εμφανίζουν διάστικτους ή εκτεταμένους αποχρωματισμούς ή και νεκρώσεις, ενώ τα φυτά στον κήπο να παρουσιάζουν μία καχεκτικότητα ή ξηράνσεις βλαστών ή απώλειες φυλλώματος.

Τα λιπάσματα,  με βάση την προέλευση τους χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες, τα χημικά και τα οργανικά. Τα πρώτα προέρχονται από τη σύνθεση στοιχείων μέσα από χημική επεξεργασία, που περιέχουν θρεπτικά στοιχεία σε διάφορες αναλογίες και τύπους. Οργανικά είναι όσα προέρχονται από ζωικές/φυτικές ύλες σε αποσύνθεση, όπως είναι η κοπριά, ο χούμος και τα φύκια.

Τύποι λιπασμάτων

Πλήρες και ισορροπημένο λίπασμα

Περιέχει τα τρία βασικά θρεπτικά στοιχεία που χρειάζονται τα φυτά, δηλαδή το άζωτο (Ν), τον φώσφορο (P) και το κάλιο (Κ) σε ίση αναλογία μεταξύ τους καθώς και πολύ μικρές ποσότητες από κάποια ιχνοστοιχεία . Μπορεί να είναι σε στερεή μορφή ή σε υγρή. Μπορεί να είναι οργανικό ή χημικό. Για έναν ερασιτέχνη ένα πλήρες και ισορροπημένο λίπασμα σε στερεή μορφή είναι συνήθως αρκετό.

Υδατοδιαλυτό λίπασμα

Μπορεί να είναι οργανικό ή χημικό και υγρό ή σκόνη. Το προτιμούμε πάντα για φυτά σε γλάστρες, γιατί αφήνουν λιγότερα άλατα μέσα στο χώμα της γλάστρας.

Κοκκώδες λίπασμα

Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ανόργανο λίπασμα (τα γνωστά «μπλε μπαλάκια») αλλά υπάρχουν και οργανικά κοκκώδη. Ανάλογα με τον τρόπο καλλιέργειας αλλάζει και η μέθοδος χορήγησης του. 

Λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης

Βρίσκονται πάντα σε κοκκώδη μορφή. Ο κάθε κόκκος έχει εξωτερική επένδυση από ειδικό υλικό το οποίο επιτρέπει τα θρεπτικά στοιχεία που περιέχονται να αποδίδονται στα φυτά σταδιακά. Εφαρμόζεται πάντα με απευθείας διασπορά στο έδαφος και όχι με διάλυση στο νερό του ποτίσματος. Το ενσωματώνουμε στο χώμα μια φορά, πριν τη σπορά ή τη φύτευση, και αυτό επιδρά στα φυτά για ένα διάστημα μερικών μηνών.

Διαφυλλικό λίπασμα

Μπορεί να είναι οργανικό ή χημικό. Εφαρμόζεται με ψεκασμό επάνω στο φυτό και όχι στο έδαφος. Είναι άμεσα αφομοιώσιμο από τα φύλλα, γεγονός που το κάνει πιο κατάλληλο για φυτά σε γλάστρες.

Κοπριά 

Είναι οργανικό λίπασμα. Προσθέτει θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος βελτιώνοντας και τη δομή του. Μπορεί να προέρχεται από τα περιττώματα αιγοπροβάτων, αλόγων, αγελάδων ή και πουλερικών. Ο καλύτερος τρόπος χρήσης της, είναι να την ενσωματώσετε στο έδαφος πριν τη φύτευση ή τη σπορά. Πάντα πρέπει να χρησιμοποιείτε χωνεμένη κοπριά, δηλαδή να έχει παραμείνει ένα χρόνο τουλάχιστον σε επαφή με τον αέρα.  Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να «κάψετε» τα φυτά σας.

Κομπόστ

Άριστο οργανικό λίπασμα και εδαφοβελτιωτικό. Μπορείτε να αγοράσετε έτοιμο κομπόστ ή να φτιάξετε μόνοι σας. Στη τελευταία περίπτωση θα χρησιμοποιήσετε ορισμένα, οργανικής προέλευσης, υπολείμματα του κήπου και του σπιτιού. Τα διάφορα υλικά θα τα συγκεντρώσετε είτε σε σωρό είτε μέσα σε κάποιο κομποστοποιητή που θα βρείτε στην αγορά.

Συμπυκνωμένα οργανικά λιπάσματα

Συνήθως παρασκευάζονται μετά από ειδική επεξεργασία αίματος και υπολειμμάτων ζώων και ψαριών αλλά και φύκια ή μανιτάρια.

«Χλωρή λίπανση»

Ίσως η πιο φιλική προς στο περιβάλλον μέθοδος λίπανσης. Καλλιεργούμε φυτά με μοναδικό σκοπό, αφού αναπτυχθούν, να τα ενσωματώσουμε με φρεζάρισμα στο έδαφος ώστε να το βελτιώσουν. Τα καλύτερα για την περίπτωση αυτή είναι τα ψυχανθή (φασόλια, κουκιά, μπιζέλια).

Εαν θέλετε να αγοράσετε λίπασμα, διαβάστε πρώτα τον οδηγό Αγορά λιπάσματος για μη ειδικούς